Maand: november 2025

Advent (Karl Röttger), Dennis Gaens, Arthur Sze

 

Bij de eerste zondag van de Advent

 

Kerstmarkt door Alexander Buchkuri, 1906

 

Advent

Wieder sieht man in den frühen
Abenden die Lichter blühen.
Straßen hin und wieder funkeln
bunte Wunder in das Dunkeln.

Wieder träumt viel Kinderhoffen
vor den Fenstern – leise Stimmen
flüstern; in der Dämmrung glimmen
Augen groß – und sehn den Himmel offen.

Seligen Kinderglücks. Voll Wartens sind die Tage
und die Abende vorm Schlafengehn –
Wohl im Schlaf und Traum der Nächte sehn
sie erfüllt schon ihres Sehnens Frage;

schon erfüllt im Traum des Traums Verlangen,
sehen, wie das Wunder – schon geschah -:
Christkind kommt weiß durch die Nacht gegangen
und ist da …

 

Karl Röttger (23 december 1877 – 1 september 1942)
De Evangelisch-Lutherse St. Andreaskerk in Lübbecke, de geboorteplaats van Karl Röttger

 

De Nederlandse dichter Dennis Gaens werd geboren in Susteren op 30 november 1982. Zie ook alle tags voor Dennis Gaens op dit blog.

 

ÇETIN

Ik ben geen vluchteling; ik ben een bouwer en mijn broers vertelden mij dat de grond hier goed was. Muharrem en Metin werkten in de put, maar toen er in de put geen werk meer was, brachten ze shoarma naar de buitenstad. Daarna haalden ze mij naar Nijmegen. Dat is bouwen.
Er waren dagen waarop ik moest bepalen: ga ik eten of toch maar slapen?
Ik kom uit een land waar je geen garanties hebt behalve je twee handen en wat daar verder aan vastzit – zolang dat lichaam het uithoudt moet je gaan. Hier deden we niet anders; wij drieën draaiden zaken, maakten het steeds later en nu is alles anders hier. Het draait, dag en nacht door.
Toen zeiden ze: ‘Je bent klaar, boven zeggen ze dat je weg moet.’
Ik vroeg: ‘Wie is boven?’
Want beneden willen ze dat ik blijf. Zoiets noem je een fundament. Eigenlijk is alles bouwen of breken en wat ik wil is bouwen, dingen zoals rust.

 

Dennis Gaens (Susteren, 30 november 1982)

 

De Chinees-Amerikaanse dichter Arthur Sze werd geboren op 1 december 1950 in New York. Zie ook alle tags voor Arthur Sze op dit blog.

 

Het scheppingsmoment

Een schilder duidt de tijd van de dag aan
in een stilleven; schuin valt middaglicht op een mes,
citroenen, groene wijnfles met restje rode wijn.
Laten we altijd iets niet helemaal af?
We willen x hebben we x willen we y en hebben we y willen we z?
Ik probeer het scheppingsmoment te voelen
in de lichtval op een doorgesneden citroen. Wat ik wil is
het strooien van grind op modder verbinden met hongerig zijn.
‘Eet’, zei een man uit Afghanistan en wees
naar de oude rottende appels in de open kofferbak.
Ik zie een rij mannen een wolkendans dansen;
twee vrouwen dansen de complexe bliksempassen
aan de uiteindes. Mijn fouten en vergissingen
kloppen in mij ook als momenten van geluk,
maar ik wil dat de glanzende momenten uitdijen
resonerend als een gamelangong. Ik wil van de complexe
brokkelige momenten van onze levens een vloer
maken van jade, obsidiaan, turkoois, ebbenhout en lapis.

 

Vertaald door K. Michel

 

Arthur Sze (New York, 1 december 1950)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 1e december ook mijn blog van 1 december 2023 en ook mijn blog van 1 december 2020 en eveneens mijn blog van 1 december 2018 deel 2 en eveneens deel 3.  

Mario Petrucci, George Szirtes

De Engelse dichter en schrijver Mario Petrucci werd geboren op 29 november 1958 in Londen. Zie ook alle tags voor Mario Petrucci op dit blog.

 

NIGHTWALKER

Flanders, 1917

“… the man who walked in his sleep to Fritz-y, slept well, woke, realised, and bolted…” Ivor Gurney

It was not dusk, not yet, when he
stood — night’s last dim silhouette full
teetering he stood, out of nod with step as shut-
eyed he dreamed himself over the top, head

unhelmeted, mud-tousled, nod-heavy as
some old carthorse long overdue for the yard,
hands meek by pockets, top button askew as he
lurched serene and sleep-stupid through

wire’s one blasted gate where first-startled
bullets hissed their stave on his air of death yet
refused to thread his upright rest until

Jerry for himself saw how the wretch so
utterly slept to war, and with his heart-enemy’s
heart full-squared in his sight let his firing-pin drowse,
left the trigger slack — let this one man

walk who would take too easy death’s touch, too
easy — as a child might draw sigh mid-slumber at a mother’s
kiss then turn, in that small unthinking span
of self, small shoulders to the dark.

 

Lazarus

There are things perhaps
a father should not write –
how his five-year-old clings
through night in fits of sleep

almost as a woman might
to the man lost in grief
stroking his face his feet
caressing him back to life.

And what if that Lazarus
whose absent wife brought
no tenderness to his tomb
who died alive awaiting

the lover’s Pentecost
felt his doomed body visited
in stupor of emergent death
not by the man of the Cross

but by innocent son
by spotless daughter
who melt a stiffened heart
and stir the stifled breath?

 

our bluest Drop

because of You
our sky
is Ocean in suspense

Stars
flick tails among the Souls
that swim

our every Planet : a white
whale You skim
upon so

Sun &
Moon may fuse to become
this – Your

heart
& Skin – in that truest
Sea

You have made us
let there Be
no rule

only One
Beloved do not
refuse

Your Own
deep
blue Drop – O

Thou
unschooled
so Unstoppably So :

be You
Bluest Love
Be
You

 

Mario Petrucci (Londen, 29 november 1958)

 

De Britse dichter en schrijver George Szirtes werd geboren op 29 november 1948 in Boedapest. Zie ook alle tags voor George Szirtes op dit blog.

 

PETERSEN: KLEICHEN EN EEN MAN

Ik heb de eeuwigheid gezien, die ziet er zo uit,
een man en vrouw dansen in een café
in een armoedig straatje op een vuile vloer.

Het achtervolgt je, fascineert, verscheurt,
iets tussen heftig en neerdrukkend in,
tussen warmbloedigheid en agorafobie.

Laat me dit omkeren en de angst accepteren.
Wegdrukken wat ik heb tegen neerdrukkend
want leven zelf is verscheurd

en moet de ongeveegde vloer op,
voorzichtig, vol liefde, terwijl het café
zweeft in eeuwigheid. Zoals hier.

 

Vertaald door Rob Schouten

 

George Szirtes (Boedapest, 29 november 1948)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 29e november ook mijn blog van 29 november 2023 en ook mijn blog van 29 november 2018 en eveneens mijn blog van 29 november 2015 deel 2 en eveneens deel 3.

Erwin Mortier, William Blake

De Vlaamse dichter en schrijver Erwin Mortier werd geboren in Nevele op 28 november 1965. Zie ook alle tags voor Erwin Mortier op dit blog.

 

Acclamatie

(Voor mijn man)

Kom, sta achter mij. Wacht vierkant af
tot ik verval in zin. Leer me lichter lopen.
Leg het knarsen achter de wijzerplaat

als een nog geen strop
geworden ketting in mijn hals.

Wen me aan het koudvuur nu mijn moeder-
taal in mij steeds ijziger decaden viert.
Kalf me af tot manshoog vlees

dat in alle windrichtingen al te kil
betekenissen lekt.

Dicht geen gaten meer
maar schrijf me wijd.

Sta in al mijn dode letters nimmer stil.

 

Ik heb zelden geschreven, altijd gewacht…

Ik heb zelden geschreven, altijd gewacht
tot in het kraakpand van de klank

betekenis aanbrak.

Geslepen gelummeld, alert gedommeld
aan de oevers van de Styx.

Een dijbeen, schedeldak
of schouder, gekarteld bekken
of gebarsten kruik drijft

al zinkend alle talen
op de spits

Ergens valt volkomen doof
de mond van een drenkeling

dicht rond het kiezelglad
getier van de dictator.

In de strot der gehangenen
stamelt wier en de beul grimlacht
groen in algen en gekringel.

Ons wacht als noodlot vroeg
of laat een vorm van stolling maar

de dingen kolken nog.

Nergens zwijgt de botte wereld
luid genoeg, hard genoeg.

 

Ikebana

Ik droomde op een nacht dat al mijn woorden
samenvielen met hun dingen.
Alles sprak,
en was zijn eigen tactiele dictaat.

Geen wereld die ik nog bekennen kon,
geen ergens of daarbuiten.
Nergens klank
die niet zat als gegoten.

Lucht bleek wonderwel adembaar:
er bleven geen tekens meer
in onze longen steken.

Een zware last vervloog uit onze ribben want
alles vergat ons harde geheugen –
wij zwegen zichtbaar

zonder lood.

Niemand hoefde meer te weten wat
bijvoorbeeld liefde was.
Niets had nog holten genoeg.

We bleven helder hangen.

Wat was volstond
en nam ons voetstoots aan.

 

Erwin Mortier (Nevele, 28 november 1965)

 

De Engelse schrijver, dichter en schilder William Blake werd geboren op 28 november 1757 in Londen. Zie ook alle tags voor William Blake op dit blog.

 

Spreek uw liefde nimmer uit:

Spreek uw liefde nimmer uit:
Liefde is te schuw voor ’t woord.
Zachte wind zweeft ongestuit,
Ongezien en ongehoord.

Ik sprak het uit, ik sprak het uit,
Ik legde heel mijn hart haar bloot,
Bevend en door vrees verkild –
Waarop zij van mij vlood.

Spoedig toen zij was gegaan
Kwam er een vreemdeling voorbij,
Ongezien en ongehoord –
Zijn blik doorboorde mij.

 

Vertaald door F. W. van Heerikhuizen

 

William Blake (28 november 1757 – 12 augustus 1827)
Borstbeeld van William Blake door Jacob Epstein in Westminster Abbey, Londen

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 28e november ook mijn blog van 28 november 2022 en ook mijn blog van 28 november 2020 en eveneens mijn blog van 28 november 2018 en eveneens mijn blog van 28 november 2015 deel 2 en eveneens deel 3.

Han Kang, William Blake

De Zuid-Koreaanse schrijfster Han Kang werd geboren op 27 november 1970 in Gwangju, in de provincie Zuid-Cholla. Zie ook alle tags voor Han Kang op dit blog.

Uit: De vegetariër (Vertaald door Monique Eggermont)

“Voordat mijn vrouw vegetariër werd, had ik haar in alle opzichten altijd volstrekt oninteressant gevonden. Eerlijk gezegd vond ik haar toen ik haar voor het eerst zag niet eens aantrekkelijk. Gemiddelde lengte; recht afgeknipt haar, niet lang en niet kort; een gelige, ongezonde teint; jukbeenderen die een beetje uitstaken; haar schuwe, vale voorkomen zei me genoeg. Toen ze naar het tafeltje liep waaraan ik zat te wachten, konden haar schoenen me niet ontgaan – lelijker schoenen zijn niet voor te stellen. En die manier van lopen – niet snel en niet langzaam, geen grote stappen maar ook geen trippelpasjes.
Ze was weliswaar niet bijzonder aantrekkelijk, maar echte nadelen manifesteerden zich evenmin, en er was dan ook geen reden waarom we niet zouden trouwen. De passieve aard van deze vrouw bij wie ik frisheid noch charme noch een ander verfijnd trekje kon ontdekken, kwam me uitstekend uit. Ik hoefde geen intellectuele belangstelling te veinzen om haar voor me te winnen, ik hoefde niet bang te zijn dat ze me zou vergelijken met de strak in ’t pak zittende mannen uit modebladen, en ze werd niet boos als ik toevallig te laat kwam op een afspraak. Het buikje dat verscheen toen ik halverwege de twintig was, mijn dunne benen en onderarmen die ondanks al mijn inspanningen hardnekkig weigerden in omvang toe te nemen, het minderwaardigheidscomplex dat ik altijd had over de afmeting van mijn penis – ik kon er rustig van uitgaan dat ik me er bij haar geen zorgen over hoefde te maken.
Ik heb tijdens mijn leven altijd de neiging gehad de middenweg te bewandelen. Op school koos ik ervoor op te trekken met leerlingen die een jaar of twee jonger waren en bij wie ik haantje-de-voorste kon spelen, in plaats van de confrontatie aan te gaan met leerlingen van mijn eigen leeftijd, en later koos ik een universiteit op basis van mijn kans op een toelage die groot genoeg was om aan mijn behoeften te voldoen. Ten slotte stelde ik me tevreden met een baan waarmee ik een fatsoenlijk maandloon zou verdienen in ruil voor het nauwgezet uitvoeren van de mij opgedragen taken bij een bedrijf dat zo klein was dat ze er mijn middelmatige vaardigheden zouden waarderen. Het was dan ook niet meer dan logisch dat ik trouwde met de meest alledaagse vrouw van de wereld. Vrouwen die knap waren, intelligent, buitengewoon sensueel, de dochters uit rijke families – die zouden mijn zorgvuldig geordende leventje alleen maar ontwricht hebben.”

 

Han Kang (Gwangju, 27 november 1970)

 

De Engelse schrijver, dichter en schilder William Blake werd geboren op 28 november 1757 in Londen. Zie ook alle tags voor William Blake op dit blog.

 

Aan de avondster

Blondharige engel van de avond,
Ontsteek thans, nu de zon op de bergkammen rust,
Uw lichtende liefdetoorts; zet op uw stralende kroon
En zend uw glimlach neer op het bed waar wij rusten.
Giet uw glimlach over onze liefde, en spreid
Terwijl gij de blauwe hemelgordijnen toehaalt
Uw zilveren dauw over elke bloem
Die vroeg de ogen sluit. Laat uw westenwind sluimeren
Op het meer, laat er stilte uit uw ogen schitteren,
En maak het donker zilver-doorschijnend. Want gauw, veel te gauw
Gaat gij onder, en de wereld valt dan ten prooi
Aan razende wolven, en loerende ogen in ’t duister der bossen.
De wol van onze kudden glanst van
Uw heilige dauw; bescherm hen door uw inwerking.

 

Vertaald door F. W. van Heerikhuizen

 

William Blake (28 november 1757 – 12 augustus 1827)
Portret door John Linnell, 1821

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 27e november ook mijn blog van 27 november 2023 en ook mijn blog van 27 november 2021 en ook mijn blog van 27 november 2018 en eveneens mijn blog van 27 november 2017.

Eugène Ionesco, William Cowper

De Frans-Roemeense schrijver Eugène Ionesco werd geboren op 26 november 1912 in Slatina, Roemenië. Zie ook alle tags voor Eugène Ionesco op dit blog.

Uit: De koning is stervende (Vertaald door Tom Kleijn)

“WACHTER (kondigt aan.)
Zijne Majesteit, Koning Bérenger de Eerste. Leve de Koning!
(De Koning komt op door de kleine deur links, hij loopt gekleed in een purperen mantel, kroon op het hoofd en scepter in de hand, tamelijk snel over het toneel en gaat af door de deur rechts achter.)
WACHTER (kondigt aan.)
Hare Majesteit, Koningin Marguerite, eerste echtgenote van de Koning, gevolgd door Juliette, werkster en verpleegster van Hunne Majesteiten.
Leve de Koningin!
(Marguerite, gevolgd door Juliette, komt op door de deur rechts voor en gaat af door de grote deur.)
WACHTER (kondigt aan.)
Hare Majesteit, Koningin Marie, tweede echtgenote van de Koning, eerste in zijn hart, gevolgd door Juliette, werkster en verpleegster van Hunne Majesteiten. Leve de Koningin!
(Koningin Marie, gevolgd door Juliette, komt op door de grote deur links en gaat met Juliette af door de deur rechts voor. Marie lijkt aantrekkelijker en koketter dan Marguerite. Ze draagt de kroon en een purperen mantel. Ze draagt bovendien juwelen. Door de deur links achter komt de Dokter op.)
WACHTER (kondigt aan.)
Zijne Prominentie, Meneer de Geneesheer van de Koning, chirurg, bacterioloog, beul en astroloog aan het Hof.
(De Dokter loopt tot het midden van het speelvlak, keert dan alsof hij iets vergeten is, op zijn schreden terug en gaat door dezelfde deur af. De Wachter zwijgt enige ogenblikken. Hij maakt een vermoeide indruk. Hij zet zijn hellebaard tegen de muur, blaast in zijn handen om ze te verwarmen.)
Toch hoort het rond deze tijd warm te zijn. Verwarming, ga aan! Niets aan te doen, het werkt niet. Verwarming, ga aan. De radiator blijft koud. Dat is niet mijn schuld. Hij heeft me niet gezegd dat hij me de volmacht over het vuur zou afnemen! Officieel tenminste niet. Maar met dat soort weet je het nooit.
(Abrupt pakt hij zijn wapen weer op. Koningin Marguerite verschijnt opnieuw door de deur links achter. Ze heeft een kroon op haar hoofd, draagt een niet al te schone purperen mantel. Ze ziet er tamelijk streng uit. Midden voor op het toneel blijft ze staan. Ze wordt gevolgd door Juliette.)
Leve de Koningin!
MARGUERITE (tegen Juliette, terwijl ze om zich heen kijkt.) Er ligt stof. En peuken op de grond.
JULIETTE
Ik was net in de stal om de koe te melken, Majesteit. Ze geeft bijna geen melk meer. Ik heb geen tijd gehad om de living schoon te maken.”

 

Eugène Ionesco (26 november 1912 – 28 maart 1994)
Scene uit een opvoering in het Théâtre de l’Épée de bois, Parijs, november 2025

 

De Engelse dichter William Cowper werd geboren op 26 november 1731 in Berkhamstead, Herford. Zie ook alle tags voor William Cowper op dit blog.

 

Soms groet een licht van vreugde

Soms groet een licht van vreugde
de christen als hij zingt:
de Heer is ‘t die met vleugels
van liefde hem omringt.
Loopt alles ons ook tegen,
Hij zal ons ‘t goede doen,
Hij geeft na donk’re regen
een mild en klaar seizoen.

Goddank, wij overdenken
‘t geheim van onze Heer,
het heil dat Hij wil schenken,
dat nieuw is altijd weer.
Bevrijd van onze zorgen,
begroeten wij de dag
en vrezen niet de morgen,
wat hij ook brengen mag.

Al zal geen wijnstok dragen,
geen vijgenboom zijn vrucht,
al ligt het veld te klagen
onder een lege lucht,
God doet zijn hand toch open,
zijn lof krijgt stem in mij.
Daar ik op Hem mag hopen,
ben ik alleen maar blij.

 

Vertaald door Jan Willem Schulte Nordholt

 

William Cowper (26 november 1731 – 25 april 1800)
William Cowper Memorial Window (detail), St. Nicholas Church, East Dereham, Engeland, afgebeeld met dieren als metgezellen

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 26e november ook mijn blog van 26 november 2024 en ook mijn blog van 26 november 2018 en eveneens mijn blog van 26 november 2017 deel 1 en eveneens deel 2.

Maarten ’t Hart, Abdelkader Benali, Nicole Brossard

De Nederlandse schrijver Maarten ’t Hart werd geboren op 25 november 1944 in Maassluis. Zie ook alle tags voor Maarten ’t Hart op dit blog.

Uit: De nachtstemmer

“In dichte mist zijn bij Winsum in 1980 twee Blauwe Engelen op elkaar gebotst. Negen doden, eenentwintig gewonden. Een van die doden was Lore. Sindsdien heb ik de Blauwe Engel zo veel mogelijk vermeden. Nu was er echter geen ontkomen aan. In Godlinze nam ik op maandag, nadat ik in de loop van de morgen mijn werkzaamheden had afgerond, de bus naar Loppersum. Daar stapte ik over op de Blauwe Engel naar Groningen. Vijf minuten had ik om over te stappen op de trein naar Amsterdam, maar moest daarvoor naar een ander perron. Ik haalde het maar net en kwam in een nieuwe Hondekop terecht. In Zwolle werd de Hondekop uit Leeuwarden eraan gekoppeld, en daarna raasden beide treinstellen de Veluwe over. In Amersfoort hoefde ik alleen het perron maar over te steken voor de sneltrein – uiteraard ook een Hondekop – naar Rotterdam.
Het komt niet vaak voor dat de firma Auerbach & Wüste mij er zo ver van huis voor zo’n grote klus op uit stuurt. Mij verbaast het ook dat ik deze opdracht heb aangenomen. Er valt immers genoeg te doen in Oost- Friesland. Waarbij komt dat het plezierig werken is in Noord-Duitsland. Steevast uiterst beleefde, vriendelijke mensen. Nette, kleine hotels. En altijd is het er goed van eten en drinken, de onvermijdelijke Bratwurst ten spijt. Wonderlijk dat de mensen in Oost-Friesland, hemelsbreed niet ver van Groningen verwijderd, zoveel aardiger en voorkomender zijn dan de Groningers. Want al luidt het rijmpje: ‘Uit de gouden korenaren, schiep God de Groningers, de Friezen en de Drentenaren, en uit het kaf en de andere resten, schiep hij de klootzakken uit het westen’, je kunt niet zeggen dat Groningers, Friezen en Drentenaren zulke prettige mensen zijn. Oost-Friezen, dat zijn prettige mensen. Rijzig zijn ze doorgaans en o, wat een mooie, platinablonde vrouwen! Met een van die vrouwen, afkomstig uit Norden, serveerster in mijn hotel, heb ik, toen ik daar ruim een maand verkeerde vanwege wat toen veruit de grootste klus was in mijn destijds nog prille loopbaan, ’s avonds na haar dienst over de verlaten straten geslenterd. Eenmaal weer thuis, in mijn huis in de Geuzenstraat te Heiligerlee, heb ik geprobeerd haar te vergeten, maar dat is niet gelukt, en ik ben de grens andermaal overgestoken en heb haar toen maar meteen stoutmoedig ten huwelijk gevraagd.”

 

Maarten ’t Hart (Maassluis, 25 november 1944)

 

De Nederlandse dichter, schrijver en tv-presentator Abdelkader Benali werd geboren in Ighazzazen, Marokko, op 25 november 1975. Zie ook alle tags voor Abdelkader Benali op dit blog.

 

Nijmegen

Ik was niemand nog, de Waal was alles. Ontvangen
werd ik als een schrijver van de buitencategorie – wat
ik vertelde klonk hun bekend en ook vreemd in de oren.
Later kwam ik terug om een sprintje te trekken,

zonder het te beseffen penetreerde ik Duitsland,
onderdeel van het verzet, liet een geheim spoor
achter, zestig jaar na de oorlog deelde ik de laatste
tik uit. De heuvels die in november de kleur van

molshopen aannemen. En de regen barricadeert
de ramen en de deuren. Denkt en leest men
grondig over een wereld die ooit zal komen. Dat
Nina Simone hier rust en reinheid vond. Vanzelf-

sprekend. Men werkt er serieus aan een mystiek
lichaam dat zichzelf bezweet in slaap wiegt.

 

Meisje

Meisje, meisje, meisje kijk omhoog naar
het spiegelbeeld van de toekomst dat je
voorgeschoteld wordt, kijk, kijk toch
verder, want je blik breekt het ogenblik,

en ziet hoe alles waterig en schitterend is,
die poel van leven waarin oceanen worden
uitgegooid, in jouw naam, in jouw plaats,
is dit zoals jij het wilt? Meisje, meisje, meisje,

lief, droom maar lekker, droom maar lang
met open ogen, vol van morgen, wees niet bang.
Gelukzalig jij voor wie gisteren alleen maar gisteren
is, niet de dagen aaneengeregen vol met mist en regen

vol met kommer en wat kwel, vol met modder. Meisje,
meisje, ik kijk naar jou, wens je dromen, wens je vrouw.

 

Abdelkader Benali (Ighazzazen, 25 november 1975)

 

De Canadese dichteres en schrijfster Nicole Brossard werd geboren op 27 november 1943 in Montreal (Quebec). Zie ook alle tags voor Nicole Brossard op dit blog.

 

Steden zonder water

in het uur van de korte ochtendverlangens
een druppel water en het licht ervan
later om het stof tegen te gaan
zochten we naar een grassprietje, een struik
elk spoor
van een vloeibare tijd en bogen voor het uur
waarin de droom in ons dorstte

 

Vertaald door Frans Roumen

 

Nicole Brossard (Montreal, 27 november 1943)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 25e november ook mijn blog van 25 november 2021 en ook mijn blog van 22 november 2018 en eveneens mijn blog van 22 november 2015 deel 2.

Marlon James, Paul Celan

De Jamaicaanse schrijver Marlon James werd geboren op 24 november 1970 in Kingston, Jamaica. Zie ook alle tags voor Marlon James op dit blog.

Uit: Moon Witch, Spider King

“One night I was in the dream jungle. It was not a dream, but a memory that jump up in my sleep to usurp it. And in the dream memory is a girl. See the girl. The girl who live in the old termite hill. Her brothers three, who live in a big hut, say that the hill look like the rotting heart of a giant turn upside down, but she don’t know what any of that mean. The girl, she is pressing her lips tight in the hill’s hollow belly, the walls a red mud and rough to the touch. No window unless you call a hole a window and, if so, then many windows, popping all over and making light cut across her body up, down, and crossway, making heat sneak in and stay, and making wind snake around the hollow. Termites long ago leave it, this hill. A place nobody would keep a dog, but look how this is where they keep her.
Two legs getting longer but still two sticks, head getting bigger but chest still as flat as earth, she may be right at the age before her body set loose, but nobody bother to count her years. Yet they mark it every summer, mark it with rage and grief. They, her brothers. That is how they mark her birth, oh. At that time of year they feel malcontent come as a cloud upon them, for which she is to blame. So, she is pressing her lips together because that is a firm thing, her lips as tight as the knuckles she squeezing. Resolve set in her face to match her mind. There. Decided. She is going to flee, crawl out of this hole and run and never stop running. And if toe fall off, she will run on heel, and if heel fall off, she will run on knee, and if knee fall off, she will crawl. Like a baby going back to her mother, maybe. Her dead mother who don’t live long enough to name her.
With the small light coming and going through the entry holes, she can count days. With the smell of cow shit, she can tell that one brother is tilling the ground to plant new crops, which can only mean that it is either Arb or Gidada, the ninth or tenth day of the Camsa moon. With one more look around, she see the large leaf on which they dump a slop of porridge last evening, one of only two times every quartermoon that they feed her. When they remember. Most of the time they just let her starve, and if they finally remember, late in the night, they say it’s too late anyway, let some spirit feed her in dreams.”

 

Marlon James (Kingston, 24 november 1970)

 

De Duits-Roemeense dichter Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Zie ook alle tags voor Paul Celan op dit blog.

 

Zwarte vlokken

Sneeuw is gevallen, zonder licht. Een maan
of twee, dat de herfst, onder een monnikspij,
een boodschap bracht, ook mij, een blad van Oekraïense hellingen:

“Denk eraan dat het wintert ook hier, voor de duizendste keer nu
in het land waar de breedste rivier stroomt:
Jakobs hemelse bloed, gezegend door bijlen…
O ijs van onaards rood – haar hetman waadt met zijn hele
gevolg de verduisterende zonnen in… Kind, ah, een doek,
om me erin te wikkelen, wanneer het glinstert van helmen,
wanneer de kluit, de roze, barst, wanneer sneeuwachtig stuift het gebeente
van je vader, onder de hoeven verbrijzelt
het lied van de ceder…
Een doek, slechts een smal doekje, dat ik bewaar
nu, dat je leert huilen, aan mijn zijde
de engte van de wereld die nooit groen wordt, mijn kind, voor jouw kind!”

Bloedde, moeder, de herfst mij weg, verbrandde de sneeuw me:
zocht ik mijn hart om te wenen, vond ik het vleugje, ah, van de zomer,
was het zoals jij.
Liet ik een traan. Weefde ik het doekje.

 

Vertaald door Frans Roumen

 

Paul Celan (23 november 1920 – 20 april 1970)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 24e november ook mijn blog van 24 november 2023 en ook mijn blog van 24 november 2020 en ook mijn blog van 24 november 2018 deel 1 en ook deel 2.

König der Könige (Albert Knapp), Paul Celan, Gayl Jones

 

Bij Christus Koning

 

Christus Koning-beeld bij de ingang van de Sint-Bonifatiuskerk in Leeuwarden

 

König der Könige

König der Könige,
sei uns im Staube willkommen!
Nicht bei den Engeln erscheinest du,
nicht bei den Frommen;
Sünder sind´s nur,
wo du auf niedriger Spur
huldreich den Einzug genommen.

Heil uns, das Leben will arm
und in Sanftmut erscheinen;
Herrlichkeit will mit dem Elend
sich liebend vereinen.
Ehre sei dir!
Anders, Herr, würden ja wir
ewiglich nimmer die Deinen.

Seliger Anblick, wie mild
auf den irdischen Auen
läßt der Beherrscher der himmlischen
Heere sich schauen!
Seht, er empfiehlt
liebevoll Gruß und Gebet
aller, die kindlich ihm trauen.

Komm zu den Deinen, o Herr,
die dich innig begehren!
Feinde noch triffst du genug,
die das Herz uns beschweren;
aber dein Blick
scheucht sie allmächtig zurück.
Hilf uns, du König der Ehren.

Hebe dein Antlitz auf
deine versöhnte Gemeinde,
treibe hinweg die Verblendung,
vernichte die Feinde,
bis wir befreit,
ganz dir zum Dienste bereit,
unserm Erlöser und Freunde!

Pflanze die Palmen des Glaubens
im Grunde der Seelen,
wo mit den Blüten
sich reisende Früchte vermählen;
Frieden und Ruh,
siegende Hoffnung dazu
laß dem Gemüte nicht fehlen!

Komm, Hosianna!
So tönt dir´s von Orten zu Orten.
Komm, Hosianna!
Begrüß uns mit gnädigen Worten!
Dort nach dem Lauf
tu uns in Herrlichkeit auf,
Jesu, die himmlischen Pforten!

 

Albert Knapp (25 juli 1798 – 18 juni 1864)
De Aegidiuskerk in Tübingen, de geboorteplaats van Albert Knapp

 

De Duits-Roemeense dichter Paul Celan werd onder de naam Paul Antschel op 23 november 1920 geboren in Czernowitz, toentertijd de hoofdstad van de Roemeense Boekovina, nu behorend bij de Oekraïne. Zie ook alle tags voor Paul Celan op dit blog.

 

De helling

Naast mij leef jij, net als ik:
als een steen
in de ingevallen wang van de nacht.

O deze helling, geliefde,
waarlangs wij doorlopend rollen,
wij stenen,
van bedding naar bedding.
Keer op keer ronder.
Gelijkvormiger. Vreemder.

O dit dronken oog
dat hier rondwaart als wij
en ons bij vlagen
verwonderd als één ziet.

 

Vertaald door J.W. Niemeijer

 

Paul Celan (23 november 1920 – 20 april 1970)

 

De Amerikaanse dichteres en schrijfster Gayl Jones werd geboren op 23 november 1949 in Lexington, Kentucky. Zie ook alle tags voor Gayl Jones op dit blog.

Uit: The Unicorn Woman

“It was at a spring carnival in Central Kentucky, sometime after the Second World War, that I first saw her. Alone, but nevertheless in a holiday-making mood, I was strolling about eating a burger and drinking a coke when suddenly I spotted a large billboard advertising “The Unicorn Woman.”
Like most of you, I had seen crocodile women, bearded ladies, and assorted other freaks or, I should say oddities, but I’d never seen a unicorn woman, genuine or not. Thus, I was curious, especially since there was no photograph or drawing on the billboard to give a clue, not even the most ambiguous one, nor did the name Unicorn Woman provide an easy giveaway, like say, for instance, the Bearded Lady: stick a beard on any woman you see, and that’s what you have. Usually it was quite obviously fake.
Standing in front of the tent, I finished the burger, drank the Coke, and watched other men enter. Some entered straightaway, others waited nonchalantly at the edges of the crowd, still others glanced about furtively as if it mattered who saw them go in: Their preachers? Their wives? Their sweethearts? Any stranger? One man even looked thoughtful, as if he were meditating—contending only with himself about whether or not to enter. Most of the men wore ordinary workers’ or farmers’ clothes, but there was an occasional fancy young man or dandy. There were even a few obviously wealthy men who entered. After a while, I paid my dime and started to trot inside.
“Your change, buddy. It’s just a nickel.”
“Thanks.”
“You’ll be glad you went in. She’s lovely.”
I put the change in my pants pocket and entered.
Of course, I had expected to find either a woman in a cage or a unicorn in one, even though I’d read somewhere that the unicorn was a mythical beast, which had only existed in the collective imagination. a fabled creature. A creature of fables, of legend. It appeared only in art and literature, some ancient myth that had origins in India or China. and then had inspired the imaginations of people everywhere.”

 

Gayl Jones (Lexington, 23 november 1949)
In 1971

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 23e november ook mijn blog van 23 november 2018 en eveneens mijn blog van 23 november 2014 deel 2.

Dirk van Weelden, Christian Filips

De Nederlandse schrijver Dirk van Weelden werd geboren in Zeist op 22 november 1957. Zie ook alle tags voor Dirk van Weelden op dit blog.

Uit: Buiten de tijd

“Geen beter meetpunt voor de spectaculaire vooruitgang van de moderne techniek dan de schrijfmachine. Want iedereen weet: na de schrijfmachine kwam de computer. Op de een kon je, zij het behoorlijk moeizaam, schrijven; en niets anders. Voor de computer is schrijven kinderspel. Hij doet er van alles bij: bankbetalingen afhandelen, videospellen en films afspelen, een muziekbibliotheek en alle gezinsfoto’s opslaan en ordenen. Maar het echte mirakel is dat de computer via het internet onmiddellijke toegang geeft tot duizelingwekkende hoeveelheden informatie en miljarden mensen.
Daar steekt de Olympia sg1 uit 1959 waarop ik dit schrijf lachwekkend bij af. Ze weegt een kilo of tien en kan ondanks al dat staal en die honderden hefbomen en stangen niets anders dan letters en cijfers op een rijtje zetten. Ja, je kunt de regelafstand veranderen en tabulatorstops instellen, maar een typefout verbeteren is al onmogelijk. Het ding werkt op spierkracht. Hoe hebben mensen daar ooit aan kunnen werken, vraagt een digitale inboorling zich verbijsterd af. Technisch gezien is de vergelijking met over de autosnelweg in een Porsche naar Parijs, of dezelfde reis op de rug van een pakezel over een zandweg, niet overdreven. De schrijfmachine is sinds de tweede helft van de jaren tachtig van de vorige eeuw een verschrikkelijk overbodig apparaat.
In 1988 verscheen er een boek waarvan de titel die triomfantelijke overwinning uitspreekt. The Mac is not a Typewriter, door Robin P. Williams. Het is een boek dat haarfijn uitlegt hoe je professioneel ogend drukwerk maakt met behulp van een tekstverwerkingsprogramma. Het gaat over het gebruik van leestekens, witregels, lettertypes, kolommen en voetnoten. In hetzelfde jaar, 1988, opende het Scryption zijn deuren. Het Tilburgse museum voor schrifttechnologie is onlangs hardvochtig wegbezuinigd, ondanks goede bezoekersaantallen en een Europese onderscheiding voor het erbij betrekken van de jeugd. Daar dus, drieëntwintig jaar geleden, hield Rudy Kousbroek een lezing ter gelegenheid van de feestelijke opening. Niet veel later stond die afgedrukt in het Cultureel Supplement van NRC Handelsblad.”

 

Dirk van Weelden (Zeist, 22 november 1957)

 

De Duitse dichter, schrijver, acteur en regisseur Christian Filips werd geboren op 22 november 1981 in Osthofen. Zie ook alle tags voor Christian Filips op dit blog.

 

Tien keer bel ik aan het tuinhek

en hoor het van boven rinkelen,
tien keer: Vader!
Vader? –
Staat hij achter het hek, achter het raam,
achter het gordijn, het vergeelde,
op zijn tenen? Kijkt naar buiten
en door mij heen, door niets anders dan zichzelf,
net zoals ik hem alleen door mezelf zie.
Vergeeld: Ik zie het gordijn
als een raam, een hek, een spiegel van de lucht.
(Fata) Sigaret links de rechterhand
pakt het gordijn, nu zwaait hij
– Hé papa van de Batschka! – veegt me
weg… Ja, heeft hij wel echt gezwaaid?
Het doek valt… Weg! Weg!
Misschien was hij dronken? Misschien
komt hij zo meteen naar beneden? Dreigend
Daarboven, verstrooien, verstrooid…
Nee, naar beneden kan hij van daarboven
niet komen zolang hij degene
van daarboven nog blijft. Veel te hoog
voor hem, voor mij, gezien vanaf hier
vanaf het raam, vanaf het hek gezien:
In elk geval! Vader maal tien.
Van hier beneden ben ik een vreemde misschien
voor hem als een dar die
(Gogols Streetview)
zijn schaamte gadeslaat.

 

Vertaald door Frans Roumen

 

Christian Filips (Osthofen, 22 november 1981)

 

Zie voor nog meer schrijvers van de 22e november ook mijn blog van 22 november 2018 en eveneens mijn blog van 22 november 2015 deel 2.

Liam Rector, Christian Filips

De Amerikaanse dichter, essayist en docent Liam Rector werd geboren als Ronald Edward Rector op 21 november 1949 in Washington, D.C. Zie ook alle tags voor Liam Rector op dit blog.

 

Mental Mommy

Home from school at six years old, first grade,
And uncle there to tell me Mommy
Gone, Mommy not be coming back any
Time soon, Liam, Mommy had to go to
Mental hospital. Nervous breakdown.
Years later Mommy, when she gets out
Of mental, often says, “If you’re
A bad boy for me Liam you’re
Going to send me back, back
Into mental hospital, like you did
First time.” At 13
I find out Mom had been doing years
In a federal prison all that time,
For stealing, so no mental hospital for
Mommy. Breakdown ours alone.
I was on my one.

 

Hans Reading, Hans Smoking

My mother, poised around behavior,
would say You are sitting there
reading and smoking, Hans,
And this would describe for her,
to her utter Satisfaction,
what it is you are doing.
Knowing you I guess you are
stationed there In grief, reverie,
worry- your car broken Down,
the mechanic wanting money,
and you without, For the moment,
what it takes- and you thinking
Of love lost as you read that
impossible book Your father
last gave you….I see you smoking
And as an addict myself I know
this is something You are barely doing….
The habit smokes itself And you,
you are turning the page where
the woman From New Orleans,
like your woman, goes to Manhattan.
I suppose my mother, in her mania,
could never afford To think
there was anything hovering around,
anything Behind behavior.
Unable to sit, to go into that sorrow
Where what failed to happen
presses against what did,
She would get up, go out looking for
‘Something Different,’ do anything
to keep moving, behaving…
Going. But you, Hans, you are a sitter,
and I know You will not be getting up
until you have put this time Behind you.
And so your friends pass by waiting,
Wanting to know what you will come up
with when you rise From your stationary chair,
our Hans reading and smoking.

 

Liam Rector (21 november 1949 – 15 augustus 2007)

 

De Duitse dichter, schrijver, acteur en regisseur Christian Filips werd geboren op 22 november 1981 in Osthofen. Zie ook alle tags voor Christian Filips op dit blog.

 

Tijdstippen van de dag

Merkwaardig genoeg is alles weer
onopgemerkt voorbijgegaan:
de dag zonder zorgen,
’s morgens met het scheermesje
mijn tanden gepoetst.
De trillende nekharen
onmerkbaar verwijderd
zonder pincet.
De bewuste vingers.
Ze zijn getrimd.
De aandachtige knie
kwam onopgemerkt dichterbij:
De nacht zonder aandacht
daarna met het gordijn
de sporen uitgewist.
In bewuste uren:
Ze zijn weer verstreken
onopgemerkt verstreken
zonder iets noemenswaardigs.

 

Vertaald door Frans Roumen

 

Christian Filips (Osthofen, 22 november 1981)

 

Zie voor de schrijvers van de 21e november ook mijn blog van 21 november 2020 en ook mijn blog van 21 november 2018 en ook mijn blog van 21 november 2015 deel 2.